Czy kojarzycie ten moment w dzieciństwie, kiedy czytając książkę albo oglądając film, chcielibyście, zupełnie jak główni bohaterowie, ratować świat? Może myśleliście, że w prawdziwym życiu jest to niewykonalne. Ale wiele osób na świecie potrzebuje bohatera. I możesz nim zostać właśnie Ty.
Czy wiesz, że oddając jedną jednostkę krwi, możesz uratować życie nawet trzech różnych osób?
Dlaczego krwią trzeba się dzielić?
Niestety, jeszcze nie potrafimy wyprodukować krwi. Badania w tym kierunku prowadzone są od lat. Nie tak dawno w mediach pojawiła się informacja, że japońskim naukowcom udało się opracować sztuczną krew. Póki co badania prowadzone są na królikach i uzyskano bardzo dobre wyniki, ale nadal daleka droga przed nami, zanim będziemy mogli zapewnić bezpieczny substytut dla ludzi.
Jedyny sposób na uzyskanie krwi to dostanie jej od drugiego człowieka, który z własnej woli odda ją w centrum krwiodawstwa.
Dlaczego to takie ważne?
Transfuzja krwi dla wielu pacjentów jest często jedyną możliwością przeżycia. Mogą oni jej potrzebować z różnych przyczyn – po udziale w wypadku, doznanym urazie, może być także potrzebna podczas niektórych operacji (np. na otwartym sercu) i przy przeszczepie narządów, u kobiet z ciężkimi powikłaniami podczas ciąży, a także w przypadku takich chorób jak hemofilia, ciężka niedokrwistość, talasemia czy białaczka.
Obalamy mity
Wiele osób ma obawy przed zostaniem dawcą krwi, które wynikają z pewnej niewiedzy. Dodając do tego dane, z których wynika, że ponad 50% Polaków uważa, że krew możemy wyprodukować w labolatorium (co, jak już ustaliliśmy, jest nieprawdą), liczba osób zostających dawcami nadal jest stosunkowo niewielka. A mogłoby być nas więcej!
MIT: Mogę się czymś zarazić!
Nie, jest to niemożliwe. Pobranie krwi przeprowadza wykwalifikowany personel na jednorazowym, jałowym sprzęcie. Jest to w 100% bezpieczne.
MIT: Nie znam swojej grupy krwi i nie wiem, czy jestem na coś chory, więc nie mogę oddać krwi.
Nieznajomość grupy krwi nie jest tutaj żadnym ograniczeniem. Co więcej, po pobraniu dowiemy się, do jakiej grupy należymy – zupełnie za darmo.
Przed pobraniem zostanie także przeprowadzona odpowiednia ankieta i badanie, które zakwalifikuje nas jako dawcę. Lekarz też ustali, czy istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania (stałe lub czasowe) do oddania krwi.
MIT: Nie mogę oddać krwi, bo biorę leki.
Krew mogą oddać osoby biorące doustne środki antykoncepcyjne, witaminy, leki hormonalne przepisywane kobietom przechodzącym klimakterium.
Przed pobraniem zostanie przeprowadzona wyczerpująca ankieta, w której pytają także o przyjmowane przez nas leki. Osoba decyzyjna stwierdzi, czy dany lek dyskwalifikuje chętnego od zostania dawcą.
MIT: Nie mam całego dnia na oddanie krwi, więc nie znajdę na to czasu.
Pobranie krwi pełnej zajmuje około 5 do 12 minut. Trzeba oczywiście doliczyć też czas na wypełnienie ankiety i wywiad lekarski.
W oddziałach centralnych można także oddać osocze (czas pobrania to około 35 minut), płytki krwi (do 90 minut) albo krwinki białe (2-3 godziny). Najczęściej jednak pobierana jest krew pełna.
MIT: Jeśli oddam krew, to mogę mieć jej za mało dla siebie.
Jednorazowo pobiera się 450ml krwi pełnej (jedna jednostka). Dorosły zdrowy człowiek ma 5-6 litrów krwi. Taki ubytek porównywalny jest więc z utratą krwi podczas miesiączki albo krwawienia z nosa.
Kto może zostać bohaterem?
Pomóc może prawie każda zdrowa osoba między 18. a 65. rokiem życia.
Jak się przygotować?
– na 24h przed: nie pij alkoholu, unikaj nadmiernego wysiłku fizycznego, ogranicz palenie
– koniecznie zjedz lekkie i pożywne śniadanie – nie przychodź na czczo!
– wypij dużo płynów (najlepiej wody albo soków owocowych)!
– weź ze sobą dokument tożsamości
Pobranie krok po kroku
1. wypełnienie ankiety i rejestracja
2. badanie próbki krwi – zanim oddasz krew, mała jej ilość jest pobierana celem sprawdzenia, czy możesz zostać dawcą (określa się m.in. poziom hemoglobiny)
3. rozmowa z lekarzem – wywiad medyczny i omówienie ankiety
4. pobieranie krwi
(możesz oddać albo 450ml krwi pełnej, albo 600ml osocza, albo 300ml płytek krwi, albo 250-500ml krwinek białych)
5.odpocznij po pobraniu – poczekaj około 5 minut, zanim wstaniesz z fotela i wrócisz do domu
6. odbierz i zjedz czekoladę – smacznego!
Co ciekawe, w Gdańsku Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa wydaje nawet pół miliona czekolad rocznie. Są one specjalnie przygotowywane i mają określoną kaloryczność. Każdemu dawcy przysługuje osiem tabliczek czekolady.
Przeciwwskazania do zostania dawcą krwi
Niestety, sama należę do osób, które krwi oddać nie mogą. Jak to sprawdzić? Prawie wszystkie strony internetowe dotyczące krwiodawstwa umieszczają listę czynników, które mogą nas wykluczyć jako dawców krwi. Najczęstsze z przyczyn znajdziecie poniżej.
Przeciwwskazania stałe:
– choroby zakaźne
– nosicielstwo wirusa HIV
– nowotwory złośliwe
– choroby metaboliczne albo układu endokrynnego (np. cukrzyca, choroby nadnerczy czy tarczycy)
– choroby pochodzenia naczyniowo-mózgowego
– poważne choroby układu krążenia
– poważne choroby skóry (np. łuszczyca)
– lekozależność
– alkoholizm
– kiła
– leczenie bezpłodności zastrzykami hormonów (lata 1965-85)
– biorcy ksenoprzeszczepow (tkanek odzwierzęcych)
– narkomani
– osoby uprawiające prostytucję
– osoby często zmieniające partnerów seksualnych
Przeciwwskazania tymczasowe:
– 2 tygodnie po zaprzestaniu stosowania antybiotyków
– 2 tygodnie po przebyciu grypy, zakażenia grypopodobnego, gorączce powyżej 38 stopni Celsjusza
– minimum 2 tygodnie po przebyciu i wyleczeniu choroby zakaźnej (potwierdzone badaniami klinicznymi i labolatoryjnymi)
– 6 miesięcy po przetoczeniu krwi i jej składników
– 6 miesięcy po porodzie, zakończeniu ciąży
– 6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek, tkanek
– 6 miesięcy od powrotu z rejonów, gdzie występują choroby tropikalne i krajów z wysokim ryzykiem zachorowania na AIDS
– przebywanie przez określony czas na obszarze występowania malarii (wykluczenie malarii poprzez badania)
– po szczepionkach okresowych (czas uzależniony od rodzaju szczepionki)
Gdzie można oddać krew?
Listę miejsc, gdzie można oddać krew i adresy stron internetowych poszczególnych oddziałów znajdziecie pod tym linkiem:
Krew można także oddać podczas objazdu mobilnych punktów poboru krwi – tzw. krwiobusów. Są to autobusy ze specjalistycznym wyposażeniem, dzięki którym możliwe jest przeprowadzenie akcji krwiodawstwa w miejscach leżących daleko od stacjonarnych centrów krwiodawstwa. Umożliwają też pobór krwi w dniach wolnych od pracy.
Studenci pomagają
Wampiriada jest corocznym projektem organizowanym przez Niezależne Stowarzyszenie Studentów. Zwykle odbywa się dwa razy w roku na terenie kampusów studenckich (chętni mogą oddać krew właśnie w krwiobusach).
Jak często można oddawać krew?
W przypadku krwi pełnej, mężczyźni mogą oddawać jednostkę krwi co około 2, a kobiety – co trzy miesiące. Przerwa ta może być czasem zbyt krótka, ale przed każdym kolejnym pobraniem krew dawcy jest każdorazowo badana, więc nie istnieje ryzyko pobrania zbyt dużej ilości krwi od jednego dawcy.